.png)
.png)
Các chế phẩm vi sinh thường chứa các nhóm vi sinh vật có lợi, giúp phân hủy nhanh các chất hữu cơ, biến rác thải thành phân bón một cách hiệu quả.
1. Chế phẩm EM (Effective Microorganisms)
Thành phần: EM là một hỗn hợp gồm các vi sinh vật có lợi, chủ yếu là vi khuẩn quang hợp, vi khuẩn lactic và nấm men.
Công dụng:
Phân hủy nhanh các chất hữu cơ như rác thải nhà bếp, phân chuồng, rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp.
Khử mùi hôi thối hiệu quả, đặc biệt trong quá trình ủ phân chuồng.
Ức chế các vi sinh vật gây hại, mầm bệnh.
Tăng cường hoạt tính vi sinh vật trong đất, cải thiện cấu trúc đất.
Cách sử dụng:
Pha loãng chế phẩm EM gốc với nước theo tỷ lệ khuyến cáo của nhà sản xuất (thường là 1:100 hoặc 1:200).
Phun đều lên đống ủ hoặc trộn trực tiếp vào nguyên liệu ủ.
Để tăng hiệu quả, bạn có thể ủ EM thứ cấp (EM5) bằng cách pha EM gốc với mật rỉ đường và nước để nhân sinh khối, sau đó dùng EM thứ cấp để ủ phân.
2. Chế phẩm Trichoderma
Thành phần: Gồm nấm Trichoderma spp. và các chủng nấm đối kháng có lợi khác.
Công dụng:
Đặc biệt hiệu quả trong việc phân hủy xác bã thực vật, xenlulo, lignin. Rất phù hợp để ủ các nguyên liệu như rơm rạ, vỏ cà phê, mùn cưa, bã mía.
Chống lại các loại nấm gây bệnh hại cây trồng như nấm Phytophthora, Fusarium, Pythium...
Kích thích sự phát triển của rễ cây, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
Cách sử dụng:
Trộn trực tiếp chế phẩm Trichoderma dạng bột hoặc dạng viên với nguyên liệu ủ.
Bổ sung nước để duy trì độ ẩm lý tưởng (khoảng 50-60%).
3. Chế phẩm IMO (Indigenous Microorganisms)
Thành phần: Đây là một chế phẩm vi sinh vật bản địa, được tạo ra bằng cách nuôi cấy các vi sinh vật tự nhiên có trong khu vực bằng cách sử dụng các nguyên liệu như gạo, cám gạo và mật rỉ đường.
Công dụng:
Tạo ra một hệ sinh thái vi sinh vật đa dạng, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của địa phương.
Phân hủy chất hữu cơ rất mạnh, cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng.
Cải thiện độ màu mỡ và sức khỏe của đất một cách bền vững.
Cách sử dụng:
Làm IMO gốc từ cám gạo và cơm nguội.
Nhân sinh khối IMO gốc với mật rỉ đường để tạo IMO thứ cấp, sau đó sử dụng để ủ phân.
Trộn IMO thứ cấp với nguyên liệu ủ, đảm bảo độ ẩm và độ thoáng khí.
4. Chế phẩm Bio-compost (men vi sinh làm phân bón)
Thành phần: Là hỗn hợp đa chủng vi sinh vật được chọn lọc, thường bao gồm các chủng vi khuẩn phân giải cellulose, protein, lipid và nấm men.
Công dụng:
Được thiết kế chuyên biệt để ủ các loại rác thải hữu cơ, phân chuồng.
Đẩy nhanh tốc độ phân hủy, giúp rút ngắn thời gian ủ phân từ vài tháng xuống còn vài tuần.
Khử mùi hôi, tiêu diệt mầm bệnh và trứng giun sán.
Cách sử dụng:
Rải chế phẩm Bio-compost dạng bột hoặc dạng viên lên các lớp nguyên liệu ủ.
Phun nước để đạt độ ẩm cần thiết.
Đảo trộn định kỳ để cung cấp oxy cho vi sinh vật hoạt động hiệu quả.
Mẹo chọn chế phẩm ủ phân phù hợp
Với rác thải nhà bếp: Bạn có thể sử dụng chế phẩm EM hoặc IMO để ủ phân ngâm (liquid fertilizer) hoặc ủ phân khô. Chúng giúp khử mùi và tạo ra phân bón chất lượng cao.
Với rơm rạ, mùn cưa, cành cây: Chế phẩm Trichoderma là lựa chọn tối ưu nhờ khả năng phân hủy mạnh mẽ các chất xơ và lignin.
Với phân chuồng và hỗn hợp nhiều loại rác: Chế phẩm Bio-compost hoặc chế phẩm EM sẽ là giải pháp toàn diện để ủ phân nhanh, sạch, và không mùi.
Cách làm chế phẩm để tự dùng
1. Cách tự làm Chế phẩm EM (Vi sinh vật hữu hiệu)
Chế phẩm EM (Effective Microorganisms) có thể được nhân sinh khối tại nhà từ EM gốc. Quá trình này rất dễ thực hiện và tạo ra lượng lớn chế phẩm để dùng lâu dài.
Nguyên liệu:
EM gốc: 1 lít (có thể mua tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp).
Mật rỉ đường: 1 lít (hoặc 1kg đường nâu). Mật rỉ đường là nguồn thức ăn chính cho vi sinh vật.
Nước sạch: 18 lít (nên dùng nước đã để lắng qua đêm để bay hơi hết clo).
Thùng nhựa có nắp đậy kín: Dung tích khoảng 20-25 lít.
Cách làm:
Cho 18 lít nước sạch vào thùng.
Hòa tan 1 lít mật rỉ đường vào nước, khuấy đều.
Đổ 1 lít EM gốc vào hỗn hợp trên, khuấy đều một lần nữa.
Đậy kín nắp thùng và đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát.
Thời gian ủ khoảng 3-5 ngày (mùa hè) hoặc 5-7 ngày (mùa đông).
Cách nhận biết EM thành công:
Hỗn hợp có mùi thơm, vị chua nhẹ (giống mùi dấm, rượu).
Có một lớp váng men màu trắng mỏng nổi trên bề mặt.
Nếu có mùi hôi, thối, hoặc nấm mốc đen, chứng tỏ mẻ ủ đã thất bại và không nên sử dụng.
Cách sử dụng: Sau khi ủ thành công, bạn có thể dùng EM thứ cấp này để ủ rác thải, phân chuồng, khử mùi hôi chuồng trại hoặc pha loãng để tưới cây.
2. Cách tự làm Chế phẩm IMO (Vi sinh vật bản địa)
Chế phẩm IMO (Indigenous Microorganisms) tận dụng các vi sinh vật có sẵn trong tự nhiên, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của địa phương. Quá trình làm IMO thường chia thành nhiều giai đoạn. Dưới đây là cách làm IMO đơn giản nhất để ủ phân.
Nguyên liệu:
Cơm nguội: 1kg
Mật rỉ đường: 1kg
Nước sạch: 10 lít
Thùng/hũ chứa: Có nắp đậy, dung tích 20-30 lít.
Rau củ, trái cây chín: 1-2kg (chuối, bí đỏ, đu đủ...)
Cách làm:
Nuôi cấy vi sinh vật gốc (IMO-1): Nấu cơm rồi để nguội. Trải một lớp cơm mỏng vào khay gỗ hoặc rổ tre. Đặt khay cơm ở nơi râm mát, dưới tán cây, phủ lá mục lên trên và ủ kín khoảng 3-4 ngày. Khi trên mặt cơm xuất hiện lớp mốc màu trắng, đó chính là IMO-1.
Tạo dung dịch IMO-2: Lấy phần cơm đã lên mốc trắng (IMO-1) trộn đều với mật rỉ đường theo tỷ lệ 1:1 (ví dụ 1kg cơm mốc : 1kg mật rỉ). Cho hỗn hợp vào hũ chứa, đậy kín và ủ tiếp khoảng 7-10 ngày.
Tạo dung dịch IMO-3 (sẵn sàng sử dụng): Sau khi thu được dung dịch IMO-2, bạn có thể nhân rộng để sử dụng. Lấy 1 lít IMO-2, pha với 10 lít nước sạch và 1kg mật rỉ đường. Thêm 1-2kg rau củ quả chín đã xay nhuyễn để cung cấp dinh dưỡng cho vi sinh vật. Khuấy đều, đậy kín và ủ tiếp 7 ngày.
Cách nhận biết IMO thành công:
Thành phẩm có màu nâu sẫm, mùi thơm chua nhẹ, thoang thoảng mùi rượu.
Không có mùi hôi thối hay nấm mốc đen.
Cách sử dụng: Sử dụng dung dịch IMO-3 để ủ phân rác, phân chuồng hoặc pha loãng tưới cây.
0 comments